VENCON 2.0 - Voorbeeld HOV-baan
Op steeds meer plaatsen in Nederland worden ter bevordering van het gebruik van het openbaar vervoer zogenoemde Hoogwaardig Openbaar Vervoer (HOV) banen aangelegd. Voor deze HOV-banen gelden dezelfde basiseisen die aan elke wegverharding worden gesteld. Zo moet de verharding voldoende breed zijn voor toekomstig gebruik, stroef zijn, goed afwateren en bestand zijn tegen oliën en dooizouten.
Specifieke voordelen van een verharding in beton zijn het blijvend vlakke oppervlak, het geringere brandstof verbruik en het geringe onderhoud dat de verharding nodig heeft. Ondanks de soms hogere aanlegkosten wordt al na een afzienbaar aantal jaren het break-even point ten opzichte van alternatieve oplossingen bereikt. De lange levensduur en de langdurige beschikbaarheid versterken dit effect.
De ontwerpopgave bestaat uit de aanleg van een tracé met twee rijstroken met daartussen een busbaan in ongewapend beton, die in twee richtingen wordt bereden. Ook een dwarsdoorsnede van het wegprofiel is opgenomen in onderstaande figuren.
Uitgangspunten
Bodemgesteldheid
De ondergrond bestaat uit matig fijn zand, deels sterk humushoudend. Voor het opstellen van het verhardingsadvies wordt uitgegaan van een draagkracht van 75 MPa. Het aanwezige zand is te fijn om goed te draineren en wordt vervangen door zand voor zandbed met een laagdikte van 0,4 meter.
Drooglegging
Het geotechnisch onderzoek geeft aan dat de drooglegging van de weg voldoende is (> 1,0 m afstand tussen gemiddeld hoogste grondwaterstand en bovenkant verharding).
Verkeersbelasting
De verkeersbelasting voor de busbanen is bepaald op basis van schattingen van de intensiteiten van het busverkeer. Voor de bepaling van de verkeersbelasting van het overige verkeer is gebruik gemaakt van een verkeerskundig onderzoek:
- ontwerplevensduur: 30 jaar
- aantal gebruiksdagen per jaar: 365
- gemiddelde etmaalintensiteit (doorsnede): 300 bussen over de doorsnede
- gemiddeld aantal assen: 2,5 per voertuig
- verkeersgroei per jaar: 2%
- maximale aslast: 110 kN
- aslastspectrum: spectrum ‘busbaan’ in Vencon 2.0
Ontwerp en dimensionering
Verhardingsopbouw
Op het zandbed wordt een fundering van 0,20 m menggranulaat aangebracht. Hierop wordt een ongewapende betonverharding aangelegd. In dit voorbeeld wordt de verharding vanwege de beschikbare ruimte in dit werk in twee werkgangen gestort. De krimpdwarsvoegen worden in het verse beton gezaagd; de langsvoeg wordt als constructielangsvoeg uitgevoerd.
Weg lay-out
De busbaan wordt ten opzichte van de rijbanen verhoogd aangelegd. De breedte van de tweestrooks busbaan bedraagt 7,0 m. De breedte van de betonplaat bedraagt 3,5 m; de plaatlengte is 4,5 m.
Plaatvormen en voegpatronen
Voordat de benodigde dikte van de betonverharding wordt berekend, worden de plaatvorm en het voegenpatroon bepaald. De krimpdwarsvoegen worden gedeuveld met gladstalen staven ∅25 mm, lang 0,50 m volgens NEN-EN 13877-3. De onderlinge afstand bedraagt 0,25 m. De betonplaten worden in de constructielangsvoeg door geprofileerde staven B500B ∅ 16 mm h.o.h 1,50 m aan elkaar gekoppeld. De lengte van de koppelstaven bedraagt 0,80 m.
Dimensioneren met basisconstructies
De dimensionering kan worden uitgevoerd op basis van de in hoofdstuk 'Basisconstructies' opgenomen ontwerpprocedure. De bestekdikte kan direct uit tabel 3 worden afgelezen. De besteksdikte beton bedraagt 215 mm voor een verharding op 250 mm menggranulaatfundering. Omdat in dit voorbeeld door de gemeente is gekozen voor sterkteklasse C 30/37 moet deze dikte worden verhoogd met 20 à 30 mm, zodat in het bestek een dikte van 240 mm wordt vermeld. De exacte dikte kan worden berekend met Vencon 2.0.
Detaillering
Om de horizontale krachten van de betonverharding als gevolg van temperatuurverschillen tussen zomer en winter op te kunnen vangen, worden aan de uiteinden van de busbaan beëindigingconstructies met grondankers toegepast. Deze ankers bestaan uit een gewapende betonnen plaat met een dikte van 0,50 m voorzien van een gewapend betonnen grondanker met een insteekdiepte van 0,75 m ten opzichte van onderkant betonplaat.
In basis ontstaat bij gebruik van een betonverharding al een duidelijk visueel onderscheid tussen de rijbanen en de busbanen. Indien gewenst kan deze nog extra worden benadrukt door het toepassen van gekleurd beton of door het uitwassen van het betonoppervlak. Door het uitwassen ontstaat een oppervlak dat anders van kleur is ten gevolge van de toegepaste steenslag. Bijkomend voordeel is dat met het uitwassen een blijvende reductie van geluid (Cwegdek) ontstaat.
